نویسنده : مکس لوگان

ترجمه: محسن احدی

این روزها علم در حال پیشرفت است و تأثیر پیشرفت را می‌توانیم در تمامی جنبه های زندگی خود ببینیم. عرصه کشاورزی نیز از این پیشرفت دور نبوده و انواع کشت های جایگزین به جای روش های سنتی، توانسته تولید محصولات در این زمینه را بالا ببرد.

کشت هیدروپونیک یکی از حوزه هایی است  که در سال های اخیر توانسته جای خود را در میان دیگر نوآوری‌های عرصه کشاورزی پیدا کرده و به روشی برای تامین غذای مردم تبدیل شود.

واقعیت این است که وقتی یک روش نوین ابداع می‌شود، همیشه گروهی موافق و مخالف دارد که از آن طرفداری یا با آن مخالفت می کنند. پس در نتیجه هیدروپونیک نیز از این مقوله مستثنی نیست. در این نوشتار سعی می‌کنیم که برخی از مزایا و معایب این الگوی کشت جدید را مورد بررسی قرار داده و به مخاطب عزیز عرضه بداریم .

 مزایا

 ۱٫ عدم احتیاج به خاک

کشت هیدروپونیک به شما اجازه می دهد تا از این الگوی کشت در مناطقی که خاک حاصلخیز نداشته و فضا برای کشاورزی گسترده وجود ندارد یا این که آلودگی خاک در آن ناحیه باعث شده که خاک دیگر مورد استفاده نباشد، بسیار مناسب است.

ارتش آمریکا در دهه ۱۹۴۰ میلادی برای اولین بار از این الگوی کشت در جزیره دورافتاده در اقیانوس آرام برای تغذیه نیروهایی که در یک پادگان برای سوخت‌رسانی و هواپیماها نیز حضور داشتند، استفاده کرد و این نوع کشت حالا به یک روش مرسوم در جهان تبدیل شده است.

ناسا از هیدروپونیک به عنوان الگوی کشت آینده یاد کرده و در حال تحقیق برای استفاده از این روش در سایر سیاره ها برای تغذیه فضانوردان است.

۲٫  احتیاج به فضای کم

 الگوی کشت هیدروپونیک به مانند الگوی کشت صنعتی احتیاج به زمین های بزرگ نداشته و تا شما می توانید، در گوشه ای از منزل و آپارتمان خود از آن بهره ببرید.

این روش می تواند به اقتصاد خانوار ها کمک کرده و بسیار مطلوب طبقه متوسط است. سرمایه گذارانی نیز که می‌خواهند در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند ، می تواند گل‌خانه هایی با چندین ردیف گیاه ایجاد کرده که سود سرشاری را نصیب آنان خواهند کرد.

۳٫ کشت در هر آب و هوایی

 یکی از مواردی که کشاورزی همیشه با آن مواجه بوده است، بحث اقلیم کش و یا تغییر آب و هوایی است. کشت هیدروپونیک دیگر به نوع اقلیم که در آن کاشت انجام می گیرد، وابسته نبوده و شما می توانید در مناطق سرد گرفته تا خشک و بیابانی از این مدل کشاورزی استفاده کنید.

همچنین تغییر آب و هوا که سالانه خسارت های جبران ناپذیری به محصولات کشاورزی وارد می کند دیگر بر این نوع کشت تاثیری نخواهد داشت.

۴٫  صرفه جویی در مصرف آب

 همیشه عملیات کشاورزی وابسته به آب بوده و از همین رو به آب مایه حیات بخش می گویند. از همین رو است که زندگی در مصر بیش از ۹۵ درصد در حاشیه رود نیل انجام می پذیرد. یکی از مواردی که به الگوی کشت سنتی انتقادات می شده، مصرف بیش از حد آب در آن با بازدهی پایین است.

اگر شما از جمله افرادی هستید که به مصرف آب اهمیت می دهید،  این الگوی چشم برای شما باید جالب باشد. گیاهانی که در روش هیدروپونیک رشد می کنند،  تنها۱۰ درصد میزان آبی را مصرف می‌کنند که در سایر روش ها استفاده می شود. آب در این روش تجدید می‌شود بر گیاهان نیز تنها میزان مورد نیاز خود را برداشت می‌کنند.

 از همین ‌رو هیدروپونیک بهترین الگوی کشت برای مناطقی است که میزان برخورداری پایینی از آب را دارا هستند.

۵٫ استفاده از مواد مغذی به میزان نیاز

 در این روش مواد مغذی مورد نیاز به آب افزوده شده و به گیاهان داده می شود و با این کار،  کنترل ۱۰۰ درصدی بر میزان مصرف مواد مغذی از سوی کشاورز وجود خواهد داشت.

۶٫  کنترل PH و سایر فاکتورها

 با توجه به این موضوع که کنترل تمامی فرایند تغذیه گیاهان در اختیار کشاورز است و از تماس گیاهان با سایر مواد دیگر که انسان کنترلی بر آن ندارد جلوگیری می شود، از همین رو تولید  به طور کامل سالم بوده و حاوی هیچ مواد خطرناک نیست.

در این روش کشاورز میزان PH و سایر فاکتورهایی را که برای کشاورزی مهم است را همیشه تحت کنترل خواهد داشت.

۷٫ نبود علف هرز

 یکی از مواردی که کشاورزان در روش سنتی با آن مشکل دارند، رشد علف هرز و نحوه مبارزه با آن است.

استفاده از سموم علف کش نیز سبب آلودگی خاک و در نتیجه انتقال آن به گیاه و در نهایت محصول تولیدی می‌شود، اما در روش هیدروپونیک دیگر الفهری وجود ندارد که زمان و هزینه ای برای کشاورز داشته باشد. در واقع استفاده از این روش می‌تواند صرفه اقتصادی و زمانی برای کشاورز داشته باشد. 

۸٫  نبود آفات

 به دلیل کنترل بر روند تغذیه،  دما و رطوبت در روش هیدروپونیک،  امکان رشد آفات به حداقل می رسد و این یک پیروزی بزرگ برای کشاورز است. به همین خاطر دیگر نیازی به استفاده از سموم نیز نبوده که محصول را به سوی ارگانیک شدن به پیش می‌برد.

۹٫صرفه جویی در زمان و پول

 در این روش کشاورز دیگر احتیاجی به کنترل سنتی بر محصولات کشاورزی نداشته و دیگر لزومی ندارد که دائما از مواد مغذی  برای خاک و همچنین سموم استفاده کند.

همچنین روند رشد و برداشت محصول در این نوع کشت نسبت به سایر روش ها سریعتر بوده که سبب صرفه اقتصادی این نوع کشت می شود .

۱۰٫  مبارزه با استرس

 این روش برای افرادی که در گوشه آپارتمان خود فضای خالی دارند بسیار مفید است .  تصور کنید هر روز  خسته از محیط کار و شهر به خانه خود می روید،  لحظاتی  را با گیاهان خود صرف می‌کنید.

همه خستگی کار شلوغی خیابان ها و آلودگی از ذهن و جان شما رخت بر می بندد. در نهایت نیز شما از محصول تولیدی خود مصرف می کنید که این موضوع می‌تواند به شادی زندگی شما و کاهش استرس کمک شایانی کند.

 معایب

۱٫ دانش فنی بالا

این روش دیگر مانند کشاورزی سنتی نیست که بعضی را به خاک بسپاریم و در نهایت محصول را برداشت کنیم. خیر!. باید با دانش فنی بالا گلخانه های تحت کشت هیدروپونیک را راه اندازی کرده و اگر بدون مشاوره به سراغ این روش برویم مسلم است که بازنده خواهیم بود. البته اگر در این مسیر از مشاوره بهره ببریم دیگر نگرانی برای شکست وجود نخواهد داشت.

۲٫ ممارست و تعهد

 در الگوی کشت هیدروپونیک باید سختگیرانه و دلسوزانه به کار نگاه کرد گفته لحظه ای غفلت به معنی از دست رفتن تمامی دسترنج است. باید همه چیز در این روش متعادل باشد.  در روش سنتی این خاک است که تمامی ریز مغذی ها را به گیاه می دهد و کشاورز از کود های آلی برای بارور کردن خاک استفاده می کند، اما در روش هیدروپونیک این گونه نبوده و کشاورز باید با تنظیم مواد مغذی آب گیاهان را تغذیه کند .  بقای گیاه نیازمند توجه کشاورز است پس اگر توجه شما باشد دیگر هیچ جای نگرانی وجود نخواهد داشت.

۳٫  صنعتی گران

 به دلیل تکنولوژی و دانش بالا و نیاز به استفاده از دستگاه های زیاد هیدروپونیک در فرآیند راه‌اندازی جزو صنایع بسیار گرامی باشد ولی باید دانست که سرعت رشد گیاه در این روش از سایر روش‌های سنتی کشاورزی بیشتر بوده و به همین دلیل و در کنار آن کاهش برخی از هزینه‌های جانبی دیگر سوددهی بسیار بالا و سریعتر از دیگر روش ها خواهد بود.

۴٫عدم ارگانیک بودن

اگر برای شما ارگانیک بودن محصول مهم نباشد  کشت هیدروپونیک عیبی برای شما محسوب نمی شود . به دلیل از استفاده از مواد آلی در آب هنوز روش هیدروپونیک با ارگانیک بودن فاصله  دارد، ولی باید گفت که علم همچنان پیشرفت می کند و راه حل آن نیز روزی پیدا خواهد شد.

پس الگوی کشت هیدروپونیک هر چند هنوز نتوانسته استانداردهای مورد نیاز برای محصول ارگانیک را به دست بیاورد ولی کسانی که در این حوزه فعالیت می کنند امیدوارند بتوانند یک روز به این استانداردها دست پیدا کنند.

۵٫  خطر برق گرفتگی

 به دلیل مجاورت آب برق در کنار هم برق گرفتگی در این صنعت بسیار خطرناک و متداول است. از همین رو به گلخانه های کشت هیدروپونیک باید موارد ایمنی را جدی بگیرند .

۶٫  خطر شکست سیستم

 در این روش شما باید مستمر آب را به جریان بیندازید و از همین رو در صورت قطع جریان آب به هر دلیلی و یا قطع برق، گیاه به سرعت خشک خواهد شد. از همین رو به کشاورزانی که از این الگو برای کشت خود استفاده می‌کنند، توصیه می‌شود از سیستم های پشتیبان برای موارد ضروری بهره گیرند.

۷٫ خطر گسترش آفات

 کشاورزی هیدروپونیک در محیط بسته و کنترل شده انجام می پذیرد . از همین رو اگر اشتباهی صورت پذیرد به سرعت کل فارم درگیر می شود. هر چند در این روش با افت کمی روبه‌رو هستیم ولی اگر با همین میزان کم نیز مقابله نشود سرعت انتشار آن خیره کننده خواهد بود و ضرر بزرگی برای کشاورز ایجاد می‌شود .

اکنون بازار کشت هیدروپونیک دارای پتانسیل بالایی است و انتظار می رود در سال های آینده به طور چشمگیری نیز در این بازار گسترده تر شود. از این رو کسانی که به صنعت کشاورزی علاقمند بوده و یا پژوهش در این حوزه را دوست دارند، پیشنهاد می‌شود تا با سرمایه‌گذاری در حوزه کشاورزی و پژوهش در صنعت هیدروپونیک را برای به دست آوردن بازارهای جهانی در فضای بین‌الملل هموار کنند.

۲۶/ش