توحید خلیل نوزاد
کشورهایی که در فقر کامل مقاصد طبیعی و تاریخی گردشگری به سر می برند با درس گرفتن از موفقیت گردشگری لوکس در شهر بیابانی بی آب لاس وگاس در ایالت نوادا، رشد چشمگیری در این صنعت داشته اند.
سرمایه گذاری در ساخت، معرفی و حفظ جاذبه های توریستی سه عامل اساسی را در این موفقیت است. سازه ی فلزی ایفل که کار ساخت آن در سال۱۸۸۹ به اتمام رسید، در ابتدا مخالفانی به همراه داشت، اما بعدها کارایی آن در ارتباطات و گردشگری نه تنها موجب تغییر عقیده ی مخالفان شد، بلکه امروزه این بنای فلزی به عنوان نماد شهر پاریس و به مقصد اصلی گردشگران بسیاری تبدیل شده است.
مردمانی که حتی به واسطه ی تماشای یک عکس در دل آرزوی ایستادن بر فراز این توده ی آهنین را می کنند، اما این همه تقاضا برای بازدید ملزم به ارایه ی خدمات به گردشگران و صیانت از خود سازه است، چرا که اگر خدماتی نباشد، تبلیغات منفی در مدتی اندک زمانی همه رشته های سرمایه گذاران را پنبه خواهد کرد و اگر صیانتی نباشد، عمر کسب درآمد بسیار کم خواهد بود.
در بسیاری از مناطق من جمله ایران نیاز به ساخت جاذبه ی گردشگری نیست. اگر اهل سفر باشید و مدتی اندک را صرف مطالعه و بررسی کنید، متوجه خواهید شد، مقصدهای گردشگری تاریخی و یا طبیعی بسیاری برای گردش در شهر محل سکونت خود شما وجود دارد که تا به امروز از وجود آن بی خبر بوده اید و یا برنامه ای برای بازدید از آنها ندارید. دلیل این بی آگاهی ها چیست؟
چرا یک ایرانی که از چشمه های تراورتن ساز پاموک کاله در ترکیه بازدید کرده از چشمه های مشابه در استان مازندران بی خبر است؟
چرا در صورت یکسان بودن هزینه ها, ترجیح ما مسافرت به مقصد کشورهای خارجی و بازدید از مناطقی است که مشابه آن را در چهار قدمی خود داریم؟
پر واضح است تا زمانی که از وجود مقصدی جذاب برای گردشگری اطلاعی نداریم، هیچ زمان قصد سفر را نخواهیم داشت. همچنین عدم رضایت دیگران از سرویس دهی و خدمات، شانس برنامه ریزی ما را کاهش می دهد.
رسانه ها می توانند با معرفی مکان های تاریخی و طبیعی، نحوه دسترسی به این مکان ها و حتی بیان هزینه ها تاثیر به سزایی در جذب گردشگر داشته باشند و با ارایه ی راهکارهای مناسب به رشد صنعت گردشگری کمک کند.
به عنوان مثال برای رفتن به مسافرت لازم نیست، هزینه های هنگفت هتل برای اقامت را متحمل شد.
رسانه ها به کمک مستندها و فیلم ها و حتی روایت ها می توانند، ایده های ناب برای اجاره ی منازل روستاهای نزدیک به مقاصد گردشگری را در اختیار مخاطبان خود قرار دهند.
یعنی هم به روستایی های منطقه پیشنهاد دهند که با انجام هزینه های کم و تغییرات جزیی در بناهای خود و راه های دسترسی امکان جذب گردشگر را فراهم کنند و هم به گردشگر پیشنهاد دهند که به جای هزینه های سرسام آور هتل ها به خانه های روستایی رفته و به اقتصاد روستا رونق بخشند.
این همه ی ماجرا نیست. اگر فکر کنیم که وظیفه ی رسانه فقط معرفی جاذبه ها است، سخت در اشتباهیم.
در یک رسانه ی جمعی حرفه ای، گروهی آموزش دیده پس از انجام مطالعات و امکان سنجی های مربوطه اقدام به ساخت مستندی برای معرفی یک منطقه می کنند.
راه های دسترسی و نیاز های منطقه را اعلام و راهکارهای لازم برای محافظت را پیشنهاد می دهند. این تیم در صورت عدم توجه ارگان های مربوطه به عنوان مطالبه گر وارد ماجرا می شوند. این افراد می فهمند که جاذبه های تاریخی و یا طبیعی، ارث پدرشان نیست. آن ها می دانند که وظیفه ی اصلی ما حفظ این میراث است تا کسب درآمد از آن.
متاسفانه امروزه رسانه های مجازی مخاطبان بسیاری را به خود جذب کرده اند. تفاوت این رسانه ها با رسانه هایی همچون رادیو و تلویزیون در تولیدکنندگان آن است. در رسانه های مجازی هر بیننده به خودی خود یک تولید کننده است. تولید کننده ای که هیچ نظارتی بر محتوای تولیدش نیست و هر اراجیفی را که بخواهد نشر و بازنشر می کند.
تولید کننده ای هر نوع داستان و طرح و ایده ای را که بخواهد ارایه می دهد و برایش مهم نیست چه بر سر طبیعت می آید. برای کسب مخاطب بیشتر محیط های ناشناخته را معرفی و ضربات جبران ناپذیری را به طبیعت وارد می کند.
برای جلب توجه بیشتر بدون رعایت اصول اقدام به برگزاری جشن و پایکوبی در مقاصد گردشگری کرده و خود را ملزم به پرداخت هزینه در راستای حفاظت از آن محل نمی بیند.
متاسفانه دیگر رسانه های جمعی هم از قافله عقب نمانده و نه تنها مطالبه گری ای در راستای حفظ منابع گردشگری اعم از طبیعی و تاریخی ندارند، بلکه به سیاست های غلط موجود هم دامن می زنند.
رسانه ها نقش بسیار مهمی در این موضوع بر عهده دارند، لیکن با انتخاب مسیر غلط در جهت مخالف تیشه بر ریشه ی پیکره ی صنعت گردشگری زده و اموال تاریخی و طبیعی را برای تاراج در اختیار کوته نظران قرار داده اند.
