اسداله قربان زاده – بورس تهران برای سومین هفته متوالی روند منفی خود را ادامه داد و با افت ۲/۶درصدی به کانال ۱/ ۱میلیون واحدی عقبگرد داشت.

به این ترتیب عقربه شاخص کل در فاصله کمتر از۲ درصدی از کف بیستم آبان‌ماه ایستاد. در صورت ادامه این روند در معاملات روز جاری، مجددا شاهد تغییر فاز بورس و خرسی شدن بازار خواهیم بود. دغدغه حاضر فعالان بازار اما تداوم بی‌واکنشی نرخ‌های سهام به شرایط سودآوری شرکت‌هاست؛ شرایطی که‌ در ادبیات سرمایه‌گذاری از آن تحت‌ عنوان «تله ارزندگی» یاد می‌کنند.

این هفته مراسم تحلیف رئیس‌جمهور جدید ‌آمریکا برگزار خواهد شد. علاوه ‌بر اقتصاد جهان، بسیاری از ناظران بازارهای مالی ایران نیز در انتظار پیامدهای این انتقال قدرت بر قیمت سهام هستند. رئیس‌جمهور جدید آمریکا می‌تواند پیام جدیدی از کاهش ریسک‌های سیستماتیک در بورس تهران داشته باشد، ضمن آنکه روندهای آتی در قیمت ارز و همچنین الحاق ایران به FATF در این میان تاثیرگذار خواهند بود. با این فرضیه بازار سرمایه در یک ماه اخیر روند بی ثباتی به خود گرفته است و با تداوم روزهای بی ثبات آیا منتظر تصمیم جدید دولتی ها برای خلق یک معجره بود؟

یک کارشناس بازار سرمایه در زنجان در گفتگو با «شهاب زنجان» با اشاره به سرگذشت این بازار از ابتدای سال جاری تاکنون می گوید: از نیمه های تابستان سال جاری بود که فروش عمده سهام شرکت های دولتی شروع به نزول کرد و شرکت های شبه دولتی و دولتی فروش های سنگین را شاهد و حتی سودهای خیلی خوبی کرده بودند و در همان زمان که سهام شرکت های عمده دولتی عرضه شد، دولت شروع به تشویق مردم برای ورود به بازار سرمایه کردند. صمد محمدی با بیان اینکه در این گیرودار شرکت ها سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کردند که حال و هوای خاصی به بازار سرمایه بخشید، می افزاید: مردم خریدار سهم شدند و شرایط بازار به گونه ای پیش می رفت که در نهایت زور حقیقی به حقوقی نرسید و بازار با یک افت نسبی همراه شد.

وی با اشاره به تداوم نزول بازار در گذر زمان به دلیل کاهش قدرت پولی حقیقی ها اضافه می کند: در نیمه های پاییز رشد نقدینگی به میزان۲۰ هزار میلیارد تومان در معاملات روزانه رسید و این در حالی بود که این رشد مقطعی پیش رفت و با افت به مرز۱۲ هزار میلیارد تومان در روز نزول کرد. این فعال بازار سرمایه با تاکید بر اینکه بازگشت ثبات و آرامش به این بازار نیازمند ورود روزانه سرمایه۲۰ هزار میلیارد تومانی است، بیان می کند: با این میزان حجم و رشدی که در بازار شاهد آن هستیم، میزان سرمایه ای که بخواهد بازار را از شرایط کنونی خارج کند، وارد بورس نشده است.

محمدی، نگاه ویژه دولتی ها را برای تامین بخشی از کسری بودجه از این بازار متذکر می شود و می گوید: دولت کسری بودجه را از کارمزد معاملات تامین می کرد که روزانه معادل۵۰۰ هزار بشکه نفت از کارمزدهای معاملات بورسی درآمد داشت و شرکت ها هم شروع به فروش کردند که خروجی آن اوضاع کنونی حاکم در بازار است.

وی فروش سهام عدالت را از دیگر علل افت بازار سرمایه در شرایط کنونی بیان می کند و ادامه می دهد: با شرایط حاکم در بازار به طرز ناگهانی۵۰ میلیون نفر دارای سهام عدالت به عنوان فروشنده وارد بازار شدند که با نزول به ۱۵  میلیون سهامدار  در افت بازار بی تاثیر نبود.

محمدی در پاسخ به پرسش «شهاب زنجان» درباره تاثیر سیاست های خارجی بر بازار سرمایه می گوید: سیاست و فشارهای بیرونی کمترین تاثیر را در این بازار داشت، چرا که دولتی ها خود میداندار ورود سهامداران جدید و خروج آن ها به بازار سرمایه بودند و به نوعی تمامی معادلات در دست آن ها بود.

وی در تکمیل صحبت هایش به این مهم اشاره می کند که دولت با راه اندازی دو صندوق عمده بانک ها و پتروشیمی ها تلاش کرد، بازار سرمایه را باثبات نگه دارد و به نوعی بازیگردان مردم برای تشویق و ترغیب به این بازار شود.

به گفته وی، در این کش و قوس صندوق نخست مربوط به بانک ها تا۶۰ درصد سود خوبی را نصیب سهامداران کرد و عموم با این طرز تفکر رویای رسیدن به سود کلان را در ذهن داشتند تا اینکه صندوق پتروشیمی ها زیر۴۰ درصد افت قیمت داشت که ماحصل آن اقبال عموم به بازار سرمایه بخصوص صندوق ها رنگ باخت.

چراغ سبز به سهام بومی

محمدی در پاسخ به دیگر پرسش «شهاب زنجان» درباره ورود سهامداران زنجانی به بازار سرمایه و استقبال از گروه های بورسی بیان می کند: از گذشته های دور اقبال سهامداران بومی به سرمایه گذاری در شرکت های بخش صنعت روی بخصوص گروه توسعه معادن روی، زرین معدن آسیا و کیمیا گستران در کنار ایران ترانسفو و پارس سوئیچ بیشتر بوده است. شاید یکی از دلایل آن آشنایی با جزئیات فعالیت این قبیل شرکت ها به دلیل بومی بودن آنهاست.

این فعال بازار سرمایه با تاکید بر شفافیت شرکت های بومی و رغبت به خرید سهام این شرکت ها از سوی سهامدارن زنجانی،اظهار می کند: در بین شرکت های بومی تنها پتروشیمی زنجان بود که نگاه عموم را به فعالیت در بازار سرمایه تغییر داد اما همچنان سهامداران آن برای شنیدن اخبار خوش لحظه شماری می کنند.       

وی درباره بازار سرمایه در روزهای منتهی به سال جدید نیز بیان می کند: طبق روال سال های گذشته همیشه ماه آخر سال بازار رنگ و بوی فروش به خود می گیرد و این روزها که در محافل صحبت از کاهش قیمت دلار با روی کار آمدن دولت جدید آمریکا می شود، به نظر می رسد که بازار چندان تکانی به خود نبیند و با روال کنونی پیش رود.

محمدی در این باره اضافه می کند: البته یک فرضیه هم در این میان مطرح می شود و آن اینکه دولت برای تامین کسری بودجه به کارمزد بازار سرمایه چشم دوخته است و فروش بخش دیگری از سهام شرکت های دولتی را شاید در برنامه داشته باشد و با صعودی کردن بازار زمینه را برای عرضه در برنامه داشته باشد.  وی در خاتمه صحبت هایش به خریداران سهام در شرایط کنونی پیشنهاد می کند که به دلیل بی ثبات و متلاطم بودن بازار صبور باشند و بدون اطلاع از اوضاع وارد بازار نشوند.

از نگاه بنیادی اما نگرانی کمتری متوجه کلیت بازار و شرکت‌های بزرگ است به‌ویژه آنکه در هفته جاری گزارش‌های فصل پاییز به‌عنوان ایده‌آل‌ترین فصل تاریخ فعالیت شرکت‌های کالا محور به لحاظ درآمد و فروش رقم خواهد خورد.

با این حال دغدغه حاضر فعالان بازار عبارت از تداوم بی‌واکنشی نرخ‌های سهام به شرایط سودآوری شرکت‌هاست؛ وضعیتی که تا حدی به عدم اطمینان از ثبات متغیرهای کنونی شامل نرخ ارز و قیمت‌های جهانی مربوط می‌شود که در هفته گذشته با کاهش نسبی قیمت دلار در برابر ریال تا حدی پررنگ‌تر شد.