*حسین عباسی منفرد- وقتی درختی میوه های ضعیف می دهد، چه باید کرد؟ آیا باید ساقه ها را تنبیه کنیم یا بهتره ریشه ها را تقویت کنیم؟ وقتی درخت اقتصاد ایران مشکل دارد، تنبیه کردن ساقه های این درخت مشکل را حل نمی کند، بلکه انرژی ها را هدر می دهد.
کاهش ارزش پول ملی نشانه این است که درخت اقتصاد ایران درست پایه گذاری نشده است و میوه های ضعیفی دارد که در این حین، جریمه کردن صنوف مختلف مثل صرافان، خودروسازان، تره باری ها، لوازم خانگی فروشان، تولیدکنندگان و … به بهانه های گوناگون، حکم تنبیه ساقه ها را دارد که با این روش نمی توان میوه های خوب به دست آورد و مشکلات را حل کرد.
انرژی های جامعه را باید در محلی صرف کرد که کارایی جامعه را بالا ببرد. برای نمونه به چند مورد از اصلاحات ریشه ای اشاره می شود:
الف) چارت سازمانی دولت مشکل دارد و تقسیم وظایف وزارتخانه ها به درستی انجام نشده است. برای تعیین وزارتخانه باید از قانون شروع از صفراستفاده کنیم و وزارتخانه ها را از نو ساماندهی کنیم. برای این منظور باید نیازهای مردم و جامعه( سلامتی، مسکن، راه و ارتباطات، انرژی ، امنیت ، تفریح و …) را در نظر بگیریم و بر اساس آنها وزارتخانه تعیین کنیم و گروه های مشابه در یک وزارتخانه قرار گیرد و متولی هر نیازی یک وزارتخانه باشد نه بیشتر تا از موازی کاری ها و آشفتگی و انباشتگی قوانین جلوگیری شود و کارایی کارمندان و وزارتخانه ها بیشتر شود.
بر این اساس وزارتخانه های معقول می تواند به صورت زیر باشد:
- وزارت سلامت: شامل معاونت های تقویت جسم، تقویت فکر و تقویت روان
- وزارت تولید: شامل معاونت های صنایع، کشاورزی و مسکن.
- وزارت انرژی: شامل معاونت های انرژی های تجدید ناپذیر(نفت) و انرژی های تجدید پذیر (باد، خورشید ، آب و …)
- وزارت حمل و نقل و ارتباطات: شامل معاونت های ارتباط فیزیکی (راه ، راه آهن ، دریایی، هوایی) و معاونت ارتباط و حمل و نقل دیجیتال(مخابرات، امواج و رسانه ها )
- وزارت امنیت: شامل معاونت های اطلاعات، دادگستری، دفاع و انتخابات.
- وزارت تفریح و گردشگری: شامل معاونت های محیط زیست ، میراث فرهنگی و گردشگری و حج.
- وزارت تعامل یا وزارت امورخارجه
- وزارت آموزش و پژوهش
- وزارت مدیریت بخشش ها (خیریه ها ، کمیته امداد ، اوقاف ، بهزیستی و …)
- وزارت مدیریت پس اندازها و سرمایه گذاری ها (وزارت اقتصادی ، بورس ، بانک ها و تامین اجتماعی و صندوق توسعه ملی و …)
ب) قدم بعدی پس از تعیین وزارتخانه ها، تصویب قانون های موثر و محدود می باشد، نه انباشتگی و آشفتگی قوانین. اگر تقسیم بندی وزارتخانه ها به درستی انجام شود قانون گذاری کمتر و موثرتر خواهد بود که البته نیازمند انتخابات مفصل هست نه انتخاباتی که در مدت یک هفته به اتمام برسد.
ج) مورد بعدی که می تواند منجر به رونق و جهش تولید و افزایش ارزش پول ملی شود، هوش مالی منتخبان مردم و مخصوصا سران سه قوه می باشد که اگر هوش مالی مناسب داشته باشند، جهت دهی بودجه ها و انرژی ها به سمت کارایی خواهد بود، برای نمونه در وزارت سلامت، بودجه ها در جهت سبک زندگی سالم و ورزش خواهد بود به جای بودجه های کلان درمان. در این مورد پیشنهاد می شود رئیس جمهور و رئیس مجلس ترجیحا از بین بازاریان و تولید کنندگان باشد و لزومی ندارد حتما از دانشگاهیان و کارکنان دولت باشد.
د) ارزش آفرینی مبحثی گم شده در اقتصاد ایران است که برای حل این مسئله لازم است، دولت ها دخالت خود را در توافق بین خریدار و فروشنده همچنین توافق بین کارگر و کارفرما کمتر کنند. عدم توجه به این مورد، منجر به فرار مغزها، فرار سرمایه ها و نابودی نوآوری شده که نتیجه نهایی آن بیکاری و گرانی است.
نمونه های دیگری نیز از عیوب ساختاری را می توان بحث کرد که در این مجال به همین مقدار بسنده می شود. در کل برای افزایش قدرت خرید مردم و جلوگیری از گرانی، نمی توان با گرانی مبارزه کرد و ساقه ها را تنبیه کرد، بلکه باید با اصلاح ساختارها و تقویت ریشه ها، میوه های اقتصادی، صنعتی،کشاورزی و فرهنگی بیشتری به دست آورد و با افزایش تولیدات ارزش پول ملی را بالا برد.
*مدیر مجموعه ریحان زنجان
