اسداله قربان زاده – در روزهای اخیر شاهد ریزش قیمت ارز با تاثیر از انتخابات آمریکا بودیم. یکباره قیمت ارز در ایران ریزش کرد و در نتیجه آن برای رسیدن به ثبات ارزی باید منتظر روزهای آینده بود. اینکه بازار ارز کشور با هرگونه تحرک خارجی و یا داخلی سست و بی اراده می شود،نیازمند تبیین سیاست های درست بانکی در شرایطی است که اقتصاد ایران شکننده است. در این میان تولیدکنندگان و صادرکنندگان که نوسان بازار ارز در فعالیت های آن ها تاثیر گذار است،تعادل و ثبات ارزی را خواستارند.
از یک طرف مواد اولیه ای را که در ماه های گذشته با قیمت بالا خرید بودند باید با قیمت به مراتب پایین در بازارهای داخلی و خارجی عرضه کنند که در این صورت متضرر خواهند شد و از طرف دیگر التهاب بازار با کمترین تحرکی تداوم فعالیت تولید را پیچیده خواهد کرد.
با این اوضاع چه باید کرد و آیا مسیر تولید با بی ثباتی ارزی به پرتگاه خواهد رفت؟.سیاست دولتی ها با تغییر و تحولات جهانی به کدام سمت خواهد رفت؟ و اینکه اثر سیاست ارزی بر تولید چه خواهد شد؟
شهاب زنجان برای رسیدن به جواب های این قبیل پرسش ها به سراغ محسن حمیدی، رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی استان رفته است. او که سابقه فعالیت در صنایع مختلف را دارد و در این دوران ها تمامی گردنه های سخت تولید را تجربه کرده است، از دولت انتظار دارد، سیاست های اصولی ، منضبط و با برنامه را در دستور کار قرار دهد.
وی در ابتدا صحبت هایش نگاهی به سرگذشت بازار ارز از ابتدای سال جاری تاکنون می اندازد و اینکه این بی ثباتی ارزی در گذر زمان دامنگیر خریداران، مردم و تولیدکنندگان را می گیرد.
حمیدی می گوید: دولت باید برای ثبات ارزی سناریوهای درست و اصولی را تبیین کند ، نه اینکه با کمترین تلنگری در انتخابات یک کشور شاهد افت قیمت ارز در بازار باشیم.
وی با بیان اینکه در چند وقت اخیر افکار عمومی آمادگی لازم برای پذیرش رویدادهایی همچون ریزش قیمت ارز را نداشت، می افزاید: متاسفانه نتوانسته ایم قیمت ارز را در کشور مدیریت کنیم و باید با تعریف سناریوهای خاص و برنامه ریزی های مشخص سد راه این قبیل اتفاقات در حوزه اقتصادی را بگیریم.
این فعال صنعتی استان، با تاکید بر اینکه باید برای این قبیل رویدادهای اقتصادی برنامه مشخصی داشته باشیم، با طرح این سوال که اگر دلار به مرز15 هزار تومان و یا کمتر برسد، برنامه خاصی داریم، ادامه می دهد: باید از گذشته عبرت بگیریم و اینکه با رسیدن نرخ ارز به این میزان واحدهای تولیدی با چه ترفندهایی باید کسری هزینه های خود را جبران کنند؟. در این صورت آیا دولت پاپیش می گذارد تا حامی تولیدکنندگان باشد و مسیر تولید را هموار کند؟.
رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی استان، با تاکید بر اینکه فرض محال، محال نیست، بیان می کند: تا زمانی که آرامش به بازار ارز برنگردد، تولیدکنندگان در مسیر توسعه کسب و کار و تداوم تولید با موانعی دست به گریبان خواهند شد که به تبع جبران آن دشوار است. اعتقاد بنده بر این است تا درهای تعامل به سوی همگان باز و شفاف باشد و باید برای تبدیل تهدیدها به فرصت قدم برداریم.
برهه حساس تاریخی
وی در صحبت هایش به تحریم های ظالمانه کشورهای غربی به کشورمان اشاره می کند و درباره نقش تولیدکنندگان در این روزهای سخت اظهار می کند: به هر حال شرایط به گونه ای پیش رفت که در کنار تهدیدها و تحریم ها، ویروس منحوس کرونا نیز سایه خود را بر کشورمان گستراند و در این برهه حساس که به سر می بریم، تولیدکنندگان عملکرد قابل قبولی از خود نشان داده اند.
این فعال بخش صنعت استان اضافه می کند: صادرکنندگان با چالش هایی در مسیر صادرات کالا و خدمات مواجه بوده اند و شاهد این بودیم که با همین تحریم ها حضور تجار ایرانی در بازارهای صادراتی با موانعی مواجه است و باید برای بازگشت امید تدبیری اندیشید.
حمیدی با اشاره به تورم حاکم در جامعه و کاهش سطح معیشت خانوارها به دلیل تاثیری که ارز روی کالاها و اقلام در چند ماه اخیر داشته است، می گوید: قدرت خرید بیشتر باشد، منفعت آن را تولیدکننده خواهد برد و تا زمانی که این توازن برقرار نباشد، هر دو طرف ضرر خواهند برد.
وی، با اعلام اینکه با افزایش میزان تورم باید شاهد افزایش حقوق و دستمزد کارگران نیز باشیم، می افزاید: طبیعی است باید این توازن برقرار باشد و یکی از عوامل برقراری این امر ثبات و تعادل در بازار ارز است تا شاهد ارتقاء بهره وری باشیم.
افزایش بهره وری با شناخت وضع موجود
رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی استان، راهکارهای افزایش بهرهوری را مستلزم شناخت کافی وضعیت موجود و فرهنگ کاری شرکت ها بیان می کند و یادآور می شود: از جمله راهکارهای افزایش بهرهوری میتوان به کاهش ضایعات، ایجاد تعهد در کارکنان، توجه به کارکنان، استفاده بهینه از استعدادها، ایجاد انگیزه درکارکنان، توجه به تغییرات و غیره است.
حمیدی، در بخش دیگر صحبت هایش نیروی انسانی را در زنده نگه داشتن نام تولید و تولیدکننده بسیار مهم می داند و با تاکید بر ارتقاء انگیزه آن ها بیان می کند: نباید بگذاریم شرایط به گونه ای پیش رود که نیروی انسانی به سمت پژمرده شدن و خستگی پیش رود که در این صورت تاثیر آن در محیط کسب و کار قابل مشاهده خواهد بود.
ریزش بورس و هنجارهای اجتماعی
این فعال صنعتی استان، در ادامه به مساله بازار سرمایه اشاره می کند و اینکه ورود سرمایه های مردمی به این بازار در ماه های گذشته غیرقابل تصور بود، اظهار می کند: این در حالی بود که تا هفته قبل با ریزش چشمگیر این بازار مواجه بودیم که تداوم این امر می تواند هنجارهای اجتماعی را در پی داشته باشد و باز این چالش جدی به ابتدای صحبت های بنده درباره مدیریت بازار برمی گردد که باید توجه جدی شود. اکنون 20 میلیون کد بورسی در کشور وجود دارد یعنی حجم قابل توجه مردم کشور در این بازار سرمایه گذاری کرده اند و باید دولت در قبال تک تک اندوخته های مردمی جوابگو باشد.
وی اعتقاد دارد که این بازار مکمل خوبی برای بخش صنعت است و با این دید باید هر دو بخش در کنار هم برای رسیدن به سود در کنار دولتی ها به یک توازن درست دست پیدا کنند.
حمیدی با تاکید بر اینکه باید مرد روزهای سخت در شرایط کنونی باشیم تا از گردنه های دشوار ایجاد شده به سلامت عبور کنیم، عنوان می کند: متاسفانه در گذر زمان شاهد چالش جدی ضعف مدیریت در بخش های مختلف کشور بوده ایم که نمونه روشن آن را شاهد هستیم. به نظرم باید با درک این مهم برای ترمیم مدیریت و اصلاح نظام ساختاری در کشور قدم برداریم.
اقتصاد، سیاسی نباشد
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی استان، با تاکید بر اینکه باید اقتصاد تافته جدا بافته از سیاست باشد، می گوید: در کشور تمامی بخش ها با سیاست عجین شده است و تا زمانی که این تفکر فاصله نگیریم، رسیدن به اهداف در حوزه های مختلف سخت خواهد بود.
حمیدی با تاکید بر اینکه باید اقتصاد دستوری نباشد، اظهار می کند: اقتصاد در خدمت سیاست است و باید معضلات آن را ریشه یابی کنیم و رسانه ها باید شفاف و گویا موارد مربوط به هرگونه تخطی از قانون را به مردم بازگو کنند.
رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی استان، خبرنگاران را وجدان بیدار جامعه در موشکافی نقادانه چالش ها متذکر می شود و می گوید: باید به سمت رسانه های مستقل قدم برداریم و به اعتقادم تا زمانی که رسانه مستقل نباشد رسیدن به اهداف توسعه اقتصادی و سایر بخش ها ممکن نخواهد بود.
تلاطم سیاست های ارزی
وی با بیان اینکه در سالهای اخیر به ویژه دو سال منتهی به امسال، حوزه صادرات و تجارت کشور با توجه به سیاستهای ارزی و مالی و از طرفی تورم دچار وضعیتی نابسامان و بیثبات شده است، می گوید: تلاطم این وضعیت توان حسابرسی و آیندهنگری را نیز از بسیاری از فعالان این عرصه گرفته است.
حمیدی در تکمیل صحبت هایش اضافه می کند: مهمترین درخواست یا شاید موضوعی که مدنظر صادرکنندگان و سیاستگذاران این حوزه در بخش خصوصی باشد، این است که راهکارهای ارائه شده توسط دولت و بانک مرکزی و سایر سازمانها به سمت و سویی باشد که این قشر بتواند علاوه بر خدمترسانی به کشور و زنده نگه داشتن چرخه تجارت خارجی، دوام خود را نیز رقم بزند.
رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی استان، در پاسخ به پرسش شهاب زنجان درباره نقش اتاق های بازرگانی در بهبود اوضاع اقتصادی در شرایط کنونی بیان می کند: به هر حال اتاق های بازرگانی، به عنوان بزرگترین تشکل اقتصادی بخش خصوصی در کشور رسالت مشاوره ای دارند و دولتی ها با بهره بردن از تجارب این طیف مسیر هموار مشکلات را عملی سازند.
وی با بیان اینکه شریان حیاتی اقتصاد تمامی کشور به جریانی به نام تولید متصل است که می تواند جایگاه آنها در جهان مشخص نماید، اظهار می کند: ممکن است برخی کشورها به واسطه برخورداری از مزایا و امکانات نسبی بتوانند به صورت اسمی رشد و تولید خود را افزایش دهند اما آنچه ملاک است رونق بر اساس قیمت های حقیقی و تورم است.
حمیدی ادامه می دهد: در تمام این سال ها ردپای مشکلات ساختاری به چشم می خورد که بدون توجه به آنها برای رفع موقتی معضلات تصمیماتی اتخاذ و سیاست هایی اجرا شد که بر چالش ها افزود و اکنون به جایی رسیده ایم که این گره کور شده و به این راحتی ها گشوده نمی شود. حال اگر به مجموعه این عوامل تحریم ها و سیاست های نادرست را نیز اضافه کنیم، می بینیم که چرا حرکت کلی اقتصاد منفی بوده است.
پیشنهاد بازگشت آرامش
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی استان، درباره بازگشت آرامش به بازار در شرایط کنونی پیشنهاد می کند: آن چه سه قوه در راس امور بایستی مد نظر قرار دهند بازگرداندن ثبات به بازار و اصلاح سیاست های پولی و مالی است تا از این طریق ابتدا ریسک های موجود را کاهش و سپس اقدامات لازم برای رونق تولید را شکل دهند، البته نه به صورت تزریق نقدینگی.
وی در تکمیل صحبت هایش اضافه می کند: عدم دخالت در قیمت گذاری، تعیین نرخ ارز بر اساس سیستم بازار و آزاد، پرهیز از شروع پروژه ها و طرح های دولتی و عمومی جدید، رفع منع صادراتی برخی اقلام، اجازه ورود بخش خصوصی در عرصه سیاستگذاری و هزاران مورد دیگر که اگر دولت به آنها توجه داشته باشد می تواند از تکرار تجربیات گذشته جلوگیری شود.
حمیدی با بیان اینکه تغییرات نرخ ارز تاثیرات گسترده ای بر بخش داخلی و خارجی اقتصادها به همراه دارد، در تشریح این مساله مهم بیان می کند: این مهم از یکسو بر صادرات و واردات (و به تبع آن تراز تجاری)و از سوی دیگر بر قدرت رقابت پذیری داخلی (و به تبع آن بر تولید و اشتغال) و همچنین تورم داخلی تاثیرگذار است.
وی مدیریت بازار ارز را یکی از موضوعات کلیدی هر اقتصادی اعلام می کند و می افزاید: رویکرد واحدی در تعیین نرخ ارز وجود ندارد و کشورها بسته به ساختار و شرایط اقتصادی (در چارچوب نظام های ارزی متفاوت)، رویکردهایی نظیر تعادل تراز پرداخت ها (تقویت صادرات و کنترل واردات)، برابری قدرت خرید برای تقویت توان تولید داخلی، کنترل تورم و تعادل بخشی به بودجه و … را در تعیین نرخ ارز به کار می گیرند.
این فعال اقتصادی استان، با تاکید بر اهمیت مدیریت بازار ارز برای اقتصاد ایران از جنبه های مختلفی می گوید: اقتصاد ایران طی سالهای آتی و در افق بلندمدت ناگزیر باید به اقتصادی باز و رقابتی تبدیل شود تا از این طریق زمینههای متنوع شدن فعالیتهای اقتصادی، افزایش تولید، رشد صادرات انبوه کالاها و خدمات غیرنفتی را از طریق هم پیوندی با بازارهای جهانی و بهرهمندشدن از جریانهای تجارت و مبادلات سرمایهای بینالملل برای کشور فراهم کند.
با این حال وی در خاتمه صحبت هایش تصریح می کند: وقتی رونق اقتصادی ایجاد شود در زندگی همه قابل لمس خواهد بود و دیگر نیازی به گفتن ندارد. درواقع وقتی شرایط بهبود پیدا کند، هر کس به عنوان شهروند آن را در زندگی خودش لمس میکند. رونق با حرف ایجاد نمیشود. البته اینکه دولتمردان سعی دارند در این زمینه سطح امیدواری مردم را بالا ببرند، خیلی خوب است اما نه اینکه کلا در حد حرف باقی بماند. ما باید تلاش کنیم تا موانع را به صورت عملی از سر راه برداریم تا به رونق واقعی برسیم.