اسداله قربان زاده – توریسم زمستانی در ایران  از شرایط بی نظیری برخوردار است، هم ظرفیت اش فراهم است و هم زیرساختش. استان های مرکزی، شمال غرب و از همه مهمتر پایتخت در۵۰ سال اخیر با راه اندازی پیست های اسکی به سمت و سوی این رشته جذاب گردشگری قدم گذاشته اند.

چه آن زمانی که پیست شمشک و دیزین راه اندازی شد و در کنار آن مراکز تفریحی پا گرفت و چه آن زمان که در شهرهای همدان، تبریز و اردبیل کم کم پیست ها و جشنواره های زمستانی شروع به فعالیت کردند تا در روزهای سرد سال شاهد گرم شدن بازار توریسم در استان های سردسیر باشیم. با این حال هنوز جا برای کار در این رشته مهم گردشگری فراهم است و برنامه ریزی و بهره بردن از تجارب بخش خصوصی امری لازم است.

علی اکبر عبدالملکی ، رئیس کمیسیون گردشگری و کسب و کارهای وابسته اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با «شهاب زنجان» به این رشته گردشگری اشاره می کند و امیدوار است با راه اندازی فدراسیون گردشگری از سوی بخش خصوصی شاهد توسعه صنعت گردشگری در تمامی رشته ها بخصوص گردشگری زمستانی باشیم.

وی در ابتدای این گفتگو به توسعه توریسم زمستانی در یک دهه اخیر نگاهی می اندازد و می گوید: این رشته صنعت گردشگری در اشتغالزایی و کارآفرینی سهم بسزایی دارد و به اعتقادم در دهه های گذشته از توجه به آن غافل بوده ایم.

عبدالملکی، بارش های برف در نقاط مختلف کشور را فرصت مغتنمی برای برنامه ریزی در جذب توریسم زمستانی می داند و بر این مهم تاکید می کند که باید از سرمایه های نقاط مختلف برای توسعه صنعت گردشگری بهره مند شویم.

این فعال صنعت گردشگری کشور، با تاکید بر توسعه خدمات گردشگری و ورود سرمایه گذاران به این رشته گردشگری بیان می کند: افراد علاقمند به سرمایه گذاری در توریسم با شناخت از موقعیت اقلیمی مناطق به این فرصت های سرمایه گذاری ورود پیدا می کنند.

وی در صحبت هایش به راه اندازی پیست های اسکی در۵۰ سال گذشته کشور اشاره می کند و اینکه در گذشته زمستان هم فرصت مناسبی برای تفریح و گردش تلقی می شد و نباید اکنون نیز از آن غافل شویم.

تجربیات کشورهای پیشرو

عبدالملکی با اشاره به بهره بردن از تجربیات کشورهای فعال در زمینه توریسم زمستانی از جمله اسکاندیناوی متذکر می شود: به هر حال آن ها راهی را رفته اند که ما هنور در ابتدای آن هستیم و می توان با بهره بردن از تجربیات تیم های مشاوره آن ها زمینه را برای ورود سرمایه گذاران کلید زد.

وی درباره تقاضای بالای سفر در فصل زمستان بین  برخی کشورها اظهار می کند: برای نمونه چین هر ساله با برگزاری جشنواره یخی هاربن و کره جنوبی با برگزاری جشنواره ماهیگیری روی رودخانه‌های یخی توانسته‌اند به عنوان مقاصدی در آسیا شناخته شوند اما در منطقه خاورمیانه هنوز مقصد گردشگری مناسبی به صنعت گردشگری زمستانی دهکده جهانی معرفی نشده حال آنکه کشورمان دارای بهترین شرایط آب و هوایی است.

رئیس کمیسیون گردشگری اتاق ایران، با تاکید بر ایجاد جاذبه ها و تنوع در بسترهای سرمایه گذاری در نقاط سردسیر کشور یادآور می شود: کشورهای همسایه بخصوص حوزه خلیج فارس علاقمند به گردش در روزهای برفی سال هستند و دوست دارند، آرامش در زمستان برفی را نیز تجربه کنند و می توان با تبلیغات و بازاریابی در این قبیل کشورها زمینه را برای جذب قابل توجه توریسم فراهم کرد.

عبدالملکی برگزاری جشنواره تندیس های یخی، برپایی کلبه ها و هتل های یخی،مسابقات اسکی روی برف و غیره را بهانه های جذب توریسم در فصل سرد سال بیان می کند و اینکه تنوع برنامه ها در سوق دادن گردشگران به نقاط برف خیز بسیار حائز اهمیت است.

چالش های توریسم زمستانی

وی  وجود پیست‌های اسکی و مکان‌های ورزشی زمستانی مانند دریاچه‌های یخ زده را یکی از جاذبه‌های گردشگری زمستان عنوان می کند و می افزاید:۱۶ پیست اسکی در کشور فعال است که از میان آن ها۳ مجموعه دارای امکانات اقامتی، ۵ مجموعه فقط دارای رستوران و بقیه از حداقل امکانات محروم هستند و در صورت تجهیز آنها می‌توان با استفاده از گرایش تجربه برف در گردشگران منطقه بخصوص نواحی جنوب خلیج فارس و البته کشورهای عربی همسایه به درآمد هنگفتی در این زمینه دست یافت.

عبدالملکی نبود امکانات امدادی و پزشکی در برخی از مناطق هدف گردشگری زمستانی را  از دیگر موانع سد راه این سنعت بیان می کند و می گوید: این نشان می‌دهد که گردشگری زمستانی به دلیل تنوع خود، نیاز به زیرساخت‌هایی دارد و به دلیل پرمخاطره بودن گردشگری زمستانی برای گردشگران، ایران باید ابتدا زیرساخت‌های مناسب را برای این صنعت ایجاد کرده و توسعه دهد و بعد سراغ معرفی جاذبه‌ها و بازاریابی و جذب توریست برود.

این فعال صنعت گردشگری کشور اضافه می کند:  وجود این بستر مناسب برای توسعه گردشگری زمستانه در ایران چه از نظر بازار هدف و چه از نظر امکانات طبیعی از بین این تعداد پیست اسکی تنها پیست‌های آبعلی، شمشک و دیزین در استان تهران قابلیت پذیرایی از گردشگران خارجی را دارد و دیگر امکانات هنوز در حد مناسب برای اقامت و پذیرایی از گردشگران خارجی تجهیز نشده اند.

نگاه روشن دولتی ها

وی در صحبت هایش اشاره ای هم به نگاه دولتی ها به سمت توریسم زمستانی دارد: دولتی ها باید با شناخت از اقلیم چهار فصل ایران در برنامه ریزی های خود در ارتباط با صنعت گردشگری به این رشته هم نگاه ویژه داشته باشند و این در حالی است که سازمان میراث فرهنگی کشور به یک وزارتخانه تبدیل شده است.

این فعال صنعت گردشگری کشور در تکمیل صحبت هایش اضافه می کند: توریسم زمستانی جزوء رشته های درآمدزا برای سرمایه گذاران است و  دولت در قالب مشوق های سرمایه گذاری همگان را به این سمت تشویق کند. البته در این راه اتاق بازرگانی ایران هم برنامه های متنوعی با راه اندازی فدراسیون گردشگری درنظر دارد. 

حرکت روی ریل گردشگری تجربه گرا

رئیس کمیسیون گردشگری و کسب و کارهای وابسته اتاق ایران، به گردشگری تجربه گرا اشاره می کند و اینکه اکنون دنیا به این سمت و سو حرکت می کند: دیدن کویر در روز روشن و ستاره ها در شب زیبایی های سفر را دوچندان می کند و حتی در توریسم زمستانی که مقوله ورزش نیز به آن وارد می شود، بر لذت سفر می افزاید. به هر حال بهانه های سفر باید به مسیری سوق داده شود تا به اقامت توریسم ختم شود.

 وی با بیان اینکه در فصول سرد به ویژه زمستان، طبیعت و مناظر تاریخی زیبایی دیگری دارد، می گوید: در مناطق سردسیر برفی مانند سمت شمال غربی و غرب کشور که تقریبا ۶ ماه از سال برف وجود دارد طبیعت زیباتر رخ می‌نماید. این نشان می‌دهد که گردشگری می‌تواند در تمام فصول سال برگزار شود و در جهان این موضوع اتفاق افتاده است.

به گفته رئیس کمیسیون گردشگری و کسب و کار وابسته اتاق بازرگانی ایران، تحولاتی که در چند دهه گذشته رخ داده باعث شده که تنوع فصلی صنعت گردشگری ایجاد شده و توریسم زمستانی در دو دهه گذشته بسیار رونق پیدا کرده است.

عبدالمالکی با بیان اینکه بیشتر گردشگران زمستانی دنبال ورزش‌های زمستانی هم هستند و در بسیاری موارد سراغ اسکی و دیگر ورزش‌های برفی را هم می‌گیرند، اضافه می کند: ایران هم جزو کشورهایی است که استعداد جذب گردشگران زمستانی را دارد اما زیرساخت‌ها و شرایط محیطی در سطح بالایی نیست.

به گقته این فعال صنعت گردشگری کشور، آب و هوای کوهستانی و استعدادهای طبیعی آن بسیار عالی است. اما تنها منطقه و مکان مناسب داشتن شرط جذب توریست نیست.

وی بیان می کند: بسیاری از کشورهای مستعد سعی در استفاده و بهره‌مندی از این نوع گردشگری برای کسب درآمد هستند و تلاش می‌کنند امکانات و تجهیزات رفاهی خود را تکمیل کرده و تبلیغات زیادی برای شناساندن خود به گردشگران کشورهای دیگر انجام می‌دهند.

این فعال صنعت گردشگری با بیان اینکه از نقطه نظر پوشش گیاهی، جنگل‌های سرو و کاج شرایط مناسب برای گردشگری و تفریح‌های زمستانی را فراهم می‌کند، می افزاید: برف روی این نوع پوشش‌های گیاهی جلوه‌ای بسیار زیبا را نشان می‌دهد که می‌تواند عکاسان و هنرمندان را هم به اینجا بکشاند.

رئیس کمیسیون گردشگری و کسب و کار وابسته اتاق بازرگانی ایران اضافه می کند: مناطقی که برای توریسم زمستانی مورد توجه قرار می‌گیرند باید شرایطی را داشته ‌باشند که رضایت گردشگران فراهم شود. مهمترین آنها هم اقامت است که باید استانداردهای لازم و چشم انداز زیبا را داشته باشد.

سفر محدود نشود

رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع وابسته در پاسخ به سوال «شهاب زنجان» درباره محدود شدن سفرها در فصل زمستان می گوید:  سفر زمستانی نباید به دو جزیره قشم و کیش خلاصه شود. جزایر دیگر خلیج فارس مثل جزیره هنگام هم قابلیت‌های بسیاری برای گردشگری دارند که روی آن سرمایه گذاری نشده است.

عبدالملکی اعتقاد دارد، وقتی در مدیترانه فصل گردشگری به پایان می‌رسد، گردشگری در سواحل خلیج فارس و دریای عمان می‌تواند به خوبی جای آن را پر کند که علاوه بر بازدید از سایت‌های تاریخی جنوب کشور می‌توان انواع ورزش‌های آبی و ساحلی را توسعه داد.

ناگفته های توریسم زمستانی

وی با تاکید بر اینکه ارتباط ورزش‌های زمستانی و امکانات آن در توریسم زمستانی حائز اهمیت است، اظهار می کند: برای نمونه استان کوهستانی اردبیل در ارتفاع یک هزار و ۵۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد، برف بیش از ۶ ماه میهمان کوهستان‌های اطراف و حتی برخی شهرهای آن است.  این مهم می تواند فرصتی بی نظیر در زمینه گردشگری افزایش اشتغال، درآمدزایی و عامل سرعت بخشی در توسعه آن استان باشد.

عبدالملکی در معرفی ظرفیت های توریسم زمستانی استان زنجان نیز می گوید: پاپایی به عنوان یکی از قدیمی ترین پیست های کشور همواره پذیرای علاقمندان به اسکی است و اگر تدبیر لازم برای جذب توریسم زمستانی با ورود آژانس های گردشگری در قالب پکیج آماده فراهم شود،  می توان در توسعه گردشگری  قدم هایی را برداشت. وی به برگزاری جشنواره تندیس های یخی در منطقه گاوازنگ زنجان در سال های دور اشاره می کند که هنرمندان مرتبط با مجسمه سازی از نقاط مختلف کشور برای ساخت تندیس های یخی رهسپار زنجان شده بودند.