شهاب زنجان – تاریخ معدن انگوران و معدنکاری به صدها سال پیش باز می گردد. زمانی که گالن را استخراج کرده و برای تهیه لوازم آرایش با روش های سنتی فرآوری می کردند. اما از فعالیت های استخراجی این معدن در گذشته دور نظیر سایر معادن ایران اطلاعات چندانی در دست نیست. اولین پروانه بهره برداری معدن انگوران در سال ۱۳۰۱ صادر شد. بنا به مقتضیات زمان در همان سال پروانه بهره برداری معدن موقتا لغو و بدین ترتیب فعالیت معدن تا سال ۱۳۲۴ متوقف شد. در این سال ۱۳۲۴ این معدن از طریق مزایده برای مدت ۱۰ سال به آقای صفاری واگذار شد و در ادامه معدن به شرکت اتحاد سرب و روی انگوران واگذار شد.
با واگذاری معدن به شرکت اتحاد سرب و روی انگوران، فعالیت های معدنکاری به صورت ابتدایی و غیرمکانیزه آغاز شد. در تاریخ ۲۸/۱۰/۱۳۳۲ شرکت مزبـور باستناد ماده ۳۵ آئین نامه معادن موفق به اخذ پروانه بهره برداری به مدت ۱۵ سال شد. تا اینکه در تاریخ ۲۳/۸/۱۳۴۵ شرکت اتحاد سرب و روی انگوران، معدن را به شرکت سهامی انگوران واگذار کرد.
در سال ۱۳۴۸ معدن انگوران در اختیار شرکت کالسیمین قرار گرفت. این شرکت بعد از سال ۵۷، در سال ۱۳۵۹، مصادره و ملی اعلام شد. به هر حال شرکت کالسیمین تا اوایل سال ۱۳۷۷ از معدن بهره برداری می کرد تا اینکه در ابتدای سال۱۳۷۷ بهره برداری از معدن انگوران به شرکت سهامی کل معادن ایران واگذار شد. در اواسط همین سال شرکت سهامی کل معادن ایران بهره برداری از معدن را به شرکت توسعه معادن روی ایران (سهامی عام) واگذار کرد. این داستان ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۸۱ شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران که جایگزین شرکت کل معادن ایران شد و دارنده پروانه بهره برداری از معدن است با برگزاری مزایده، پیمان استخراج از معدن روباز را به شرکت توسعه معادن روی ایران واگذار کرد.
تا قبل از اجرای طرح معدنکاری روباز، استخراج از معدن به صورت زیرزمینی و به روش کارگاه و پایه نامنظم انجام می شد. با پیشرفت نسبی عملیات اکتشافی و تعیین ذخیره معدن مقدمات طراحی معدن روباز فراهم آمد و بدین ترتیب اولین طرح روباز معدن که تا مدت ها نیز به عنوان طرح نهایی معدن شناخته می شد، در سال ۱۳۴۷ توسط آقای کندی از شرکت گلدن اسوشیت Golden Associate تهیه شد.
این طرح برمبنای اطلاعات حاصل از ۵۲ گمانه اکتشافی و رسم مقاطع قائم توسط این اطلاعات تهیه شده است. پس از شروع استخراج معدن به روش روباز، به طور معمول هرسال یا هرچندسال یک طرح استخراج و باطله برداری ارائه شده است.
شکل قرارگیری تیپ های مختلف به ترتیبی است که کانسنگ های اکسیدی نزدیک به سطح زمین و کانسنگ سولفوری در عمیق ترین بخش آن واقع شده است.
در بینابین آندو نیز مخلوط هایی از اکسید و سولفور وجود دارد. چون استخراج تا کنون به روش روباز بوده بالطبع از بالاترین قسمت کانسار آغاز شده و فقط بخش های اکسیده کانسار و جزء کوچکی از کانسنگ های اکسیده را مورد استخراج قرار داده است.
با توجه به بازار خوب سولفیدهای روی و سرب همواره چگونگی دستیابی و استحصال کانسنگ سولفوری مورد نظر بوده و در چندین مرحله مطالعاتی در این زمینه انجام شده است و در نهایت شرکت تهیه وتولید مواد معدنی ایران جهت استخراج زون سولفوره اقدام به حفر تونل های اصلی نموده است.
از کاربردهای فلز سرب، استاندارد وزن، ضرب سکه، مجسمه سازی، دیوارهای ضد آب و آستری سازی، زیور آلات، لنگر سازی و مهرسازی و نیز در قرن بیستم با ظهور خود رو، مواد شیمیایی و صنایع ماشینی، کاربرد سرب به عنوان افزودنی نرم کننده سوخت، آلیاژ های بلبرینگ و لوله کشی، باتری های ذخیره کننده و ابزارهای شیمیایی گسترش فراوان یافت. کاربردهای مدرن این عنصر شامل اسلحه سازی، تولید شیشه، عایق صدا و محافظ تشعشات در نیروگاه های اتمی است.
فلز روی پس از مس و آلومینیوم از مهمترین و پرمصرف ترین فلزات غیرآهنی است و به خاطر خواص مطلوب آن در صنایع متعدد مورداستفاده قرار می گیرد. کاربرد روی، بیشتر گالوانیزه و آلیاژهای مختلف است. به طوری که می توان گفت ۴۸ درصد روی تولیدی درجهان در صنعت گالوانیزاسیون، ۱۸ درصد در تولید برنج، ۱۵ درصد در تولید آلیاژهای دیگر، ۸ درصد در تولید موادشیمیایی، ۷ درصد در تولید محصولات نیم ساخته و ۴ درصد در سایر زمینه ها به مصرف می رسد. اما از نظر مصرف نهایی، بررسی ها نشان می دهد که ۴۸ درصد روی تولیدی در صنایع ساختمانی، ۱۰ درصد در تولید ماشین آلات و تجهیزات فنی، ۱۰ درصد در تولید مصنوعات خانگی، ۲۳ درصد در صنایع اتومبیل سازی و حمل ونقل و ۹ درصد در صنایع زیربنایی مورداستفاده قرار می گیرد.
